Artykuły

Co to jest blizna?

Blizna kojarzy się przede wszystkim z uszkodzeniem skóry. Jednak inne tkanki podskórne również mogą ulec traumatyzacji w rezultacie różnych urazów lub operacji chirurgicznych. Proces tworzenia blizny jest naturalnym mechanizmem organizmu, mającym na celu naprawę i zastąpienie uszkodzonych tkanek.

W trakcie gojenia się rany komórki zwane fibroblastami produkują kolagen, który jest białkiem strukturalnym stanowiącym podstawowy składnik tkanki łącznej. Kolagen tworzy gęstą strukturę, która pomaga w wypełnieniu ubytków i przywróceniu integralności uszkodzonej tkanki. W ten sposób tworzy się blizna.

Blizny na różnych etapach gojenia mogą mieć odmienne kształty, kolory i tekstury. Niektóre blizny są płaskie i niewidoczne, podczas gdy inne mogą być masywne, o czerwonym lub białym odcieniu.

W ostatnim etapie gojenia nowo powstała blizna ulega procesowi przebudowy – staje się wtedy bardziej miękka i jaśniejsza. Jednak w niektórych przypadkach, kiedy proces ten zostaje zaburzony, dochodzi do nadmiernej produkcji kolagenu, a w konsekwencji powstają blizny przerostowe lub zrosty. 

Czynniki, od których zależy proces gojenia się blizny, to:

-genetyka,

-rodzaj sytuacji, która doprowadziła do powstania blizny, 

-czas gojenia i jego przebieg,

-rodzaj szycia oraz ilość i rodzaj założonych szwów,

-rejon ciała, w którym doszło do powstania blizny,

-wiek pacjenta,

-przebieg procesu regeneracji (zakażenie i infekcje, dieta, nawodnienie, palenie tytoniu, alkohol, choroby współistniejące)

Oddziaływanie blizny na organizm

Blizna, oprócz jej najbardziej oczywistego wpływu skórę właściwą, oddziałuje także na tkankę tłuszczową, mięśniową oraz powięź. Zaburzenia tkanek wynikające z uszkodzenia lub przecięcia powodują ograniczenia ich ruchomości, a także sklejanie się struktur oraz ból. Dolegliwości te wynikają przede wszystkim z wpływu, jaki blizna wywiera na funkcjonowanie powięzi.

Powięź, czyli system tkanki łącznej, która – jak jej sama nazwa wskazuje – otacza wszystkie nasze narządy wewnętrzne, mięśnie i kości, tworzy pewnego rodzaju sieć połączeń w obrębie całego ciała. Powięź zapewnia łączność między wszystkimi tkankami ciała i sprawia, że działają one w sposób spójny i zintegrowany. To właśnie dlatego, po interwencjach takich jak cięcie cesarskie, operacja usunięcia pęcherzyka żółciowego lub artroskopia stawu kolanowego, dochodzi do zaburzenia całego tego systemu, a dolegliwości bólowe oraz napięcia mogą rzutować na inne części ciała.

Objawy, które mogą towarzyszyć bliźnie:

• ból,
• sztywność,
• zaburzenia sensoryczne np. przeczulica
• osłabienie czucia 

Należy również pamiętać, że blizny, zwłaszcza te widoczne, mogą mieć istotny wpływ na samopoczucie oraz samoocenę. Dla wielu osób blizna może stanowić nie tylko przypomnienie o traumatycznych wydarzeniach, ale także wpływać na ich poczucie atrakcyjności i akceptacji.

Terapia blizn

Istnieje szereg różnych metod pracy z blizną, obejmujący zarówno bardziej inwazyjne techniki, jak i delikatniejsze metody przypominające głaskanie skóry.

Mobilizacja blizny to forma terapii manualnej, która obejmuje delikatne masowanie, rozciąganie, oraz rolowanie tkanek skóry. Celem tych działań jest poprawa elastyczności i zmiękczanie blizny oraz przeciwdziałanie sztywności oraz pogrubieniu tkanek.

Co zapewnia nam mobilizacja blizny:

• poprawa ślizgu tkanek i przesuwalności ich względem siebie,
• poprawa zakresu ruchomości, co prowadzi do zmniejszenia ryzyka przykurczów,
• poprawa krążenia w okolicach blizny,
• zapobieganie obrzękom,
• przeciwdziałanie, ale też i rozpracowywanie powstałych zrostów,
• zmniejszenie dolegliwości bólowych
• większy komfort psychiczny dla pacjenta
• efekty estetyczne

Odpowiednie techniki należy dobierać indywidualne do pacjenta i do danej blizny. Jest to podejście kluczowe, ponieważ każda osoba może reagować inaczej na terapię mobilizacyjną. Równie istotna w naszej pracy nad blizną jest systematyczność, ponieważ mobilizacja wymaga czasu i regularnych sesji, aby osiągnąć pożądane rezultaty. Fizjoterapeuta poprzez odpowiednie ćwiczenia i techniki mobilizacyjne może dostosować terapię do konkretnych oraz zmieniających się na przestrzeni terapii potrzeb pacjenta.

Jedną z popularniejszych stosowanych technik jest także igłoterapia, która ma na celu rozluźnienie i poprawę elastyczności blizny. Jest to bezbolesny zabieg, w czasie którego pacjenci często odczuwają jedynie delikatne ukłucia lub rozchodzące się ciepło w okolicy wkłucia.

Inne metody wspomagające terapię blizn:

• laseroterapia,
• ultradźwięki,
• techniki rozciągające,
• kinesiotaping.

Kiedy rozpocząć pracę z blizną?

Delikatną pracę ze świeżą blizną możemy zacząć w momencie, gdy rana ulegnie całkowitemu wygojeniu, czyli po około 3-4 tygodniach. Mobilizacja okalających bliznę tkanek jest bardzo istotna, jednak należy zachować ostrożność, aby nie zakłócać procesów gojenia i regeneracji. Techniki bardziej intensywne, w których pracujemy na samej bliźnie, wprowadza się po około 5-6 tygodniach.

Zasady te nie obowiązują w przypadku starszych blizn. Okres, kiedy blizna jest najbardziej podatna na terapię to około 1-2 lata, jednak wielu terapeutów uzyskuje efekty nawet na bliznach, które towarzyszą pacjentom już długi czas.

A więc mobilizujmy!

Blizny mogą mieć szereg negatywnych skutków dotyczących całego organizmu, dlatego tak ważna jest praca nad ich mobilizacją i uelastycznianiem. Terapia blizn pozwala na zapobieganie dolegliwościom w obrębie naszego ciała, a także umożliwia powrót do aktywności fizycznej i sportu.

Zapisz się do Darii Nowickiej: https://zarejestrowani.pl/w/nbsQdEw6mUapBE0xgn-oog/
Zapisz się do Aleksandry Kłak-Dziemian: https://zarejestrowani.pl/p/apzdL1UGVjUgPqTNTxzJtA/

Bibliografia

1. Bringeland Nils E., Boeger David. Terapia Blizn. Medpharm Polska. 2020
2. Gilbert I, Gaudreault N, Gaboury I. Exploring the Effects of Standardized Soft Tissue Mobilization on the Viscoelastic Properties, Pressure Pain Thresholds, and Tactile Pressure Thresholds of the Cesarean Section Scar. J Integr Complement Med. 2022 Apr;28(4):355-362.
3. Kelly RC, Armstrong M, Bensky A, Foti A, Wasserman JB. Soft tissue mobilization techniques in treating chronic abdominal scar tissue: A quasi-experimental single subject design. J Bodyw Mov Ther. 2019 Oct;23(4):805-814.
4. Alvira-Lechuz J., Espiau M.R., Alvira-Lechuz E. Treatment of the scar after arthroscopic surgery on a knee. J Bodyw Mov Ther 2017; 21 (2): 328–333
5. Wawryków Agata, Korbiasz Katarzyna, Torbe Dorota, Torbe Andrzej i wsp., Scar after caesarean section – possibilities of physiotherapy. Journal of Education, Health and Sport. 31 July 2017. Vol. 7, no. 7, pp. 629-639.
6. Urbanowicz, L. B. Ocena wpływu rehabilitacji na stan kończyny górnej u pacjentek po operacyjnym leczeniu raka piersi. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2018, 24(2), 113.
7. Kelly RC, Armstrong M, Bensky A, Foti A, Wasserman JB. Soft tissue mobilization techniques in treating chronic abdominal scar tissue: A quasi-experimental single subject design. J Bodyw Mov Ther. 2019 Oct;23(4):805-814.
8. Monstrey S., Middelkoop E., Vranckx J.J. i wsp. Updated scar management practical guidelines: non-invasive and invasive measures. J Plast Reconstr Aesthet Surg 2014; 67 (8): 1017–1025.
9. Cheatham SW, Lee M, Cain M, Baker R. The efficacy of instrument assisted soft tissue mobilization: a systematic review. J Can Chiropr Assoc. 2016 Sep;60(3):200-211.
10. Radziyevsky, P., Malinowska, A., Marciniak, M., Demkiewicz, D., & Radziyevska, M. Diagnostyka i fizjoterapia funkcjonalna w uszkodzeniach kompleksu przednio-przyśrodkowego stawu kolanowego. 2012