Artykuły

Tendinopatia ścięgna Achillesa to jedno z najczęstszych schorzeń, z którymi borykają się osoby aktywne fizycznie, zwłaszcza sportowcy. Skuteczne leczenie tego schorzenia wymaga zrozumienia mechanizmów funkcjonowania ścięgna oraz odpowiedniego podejścia do zarządzania obciążeniem w procesie rehabilitacji. Poniżej przedstawiamy kluczowe informacje dotyczące tendinopatii ścięgna Achillesa oraz strategie terapeutyczne, które mogą przynieść ulgę i poprawić funkcję ścięgna.

Tendinopatia ścięgna Achillesa: co to jest, jak rozpoznać i jak leczyć?

Tendinopatia ścięgna Achillesa to schorzenie, które charakteryzuje się bólem i degeneracją ścięgna Achillesa – największego i jednego z najważniejszych ścięgien w ludzkim ciele. To schorzenie jest częste u sportowców, szczególnie tych uprawiających biegi długodystansowe, piłkę nożną, koszykówkę oraz inne dyscypliny obciążające dolne partie nóg. Tendinopatia Achillesa może prowadzić do znacznego ograniczenia aktywności fizycznej, a jej leczenie wymaga cierpliwości i konsekwencji.

Co to jest tendinopatia ścięgna Achillesa?

Tendinopatia ścięgna Achillesa jest chorobą wynikającą z przeciążenia ścięgna, które prowadzi do mikrourazów i degeneracji jego struktury. Istnieją dwa główne typy tendinopatii Achillesa: tendinopatia w części środkowej ścięgna (mid-portion) oraz tendinopatia w okolicy przyczepu ścięgna do kości piętowej (insertional). Każda z tych form może mieć nieco inne objawy i wymagać odmiennych strategii leczenia.

Jakie są objawy tendinopatii ścięgna Achillesa?

Główne objawy tendinopatii Achillesa to ból i sztywność wzdłuż ścięgna Achillesa, które mogą się nasilać po odpoczynku (np. rano po wstaniu z łóżka) lub po intensywnym wysiłku fizycznym. W przypadku tendinopatii części środkowej ścięgna, ból najczęściej lokalizuje się około 2–6 cm powyżej pięty. Z kolei tendinopatia przyczepu ścięgna Achillesa objawia się bólem bezpośrednio w okolicy przyczepu do kości piętowej, często z towarzyszącym obrzękiem.

Jak diagnozować tendinopatię ścięgna Achillesa?

Diagnoza tendinopatii ścięgna Achillesa opiera się głównie na wywiadzie medycznym i badaniu fizykalnym. Lekarz lub fizjoterapeuta może również zalecić badania obrazowe, takie jak ultrasonografia (USG) czy rezonans magnetyczny (MRI), które pomagają ocenić stopień degeneracji ścięgna oraz wykluczyć inne schorzenia, np. zapalenie kaletki maziowej.

Jak długo trwa leczenie tendinopatii ścięgna Achillesa?

Leczenie tendinopatii ścięgna Achillesa jest zazwyczaj długotrwałe i wymaga cierpliwości. W pierwszej fazie leczenia kluczowe jest zmniejszenie obciążenia ścięgna, co można osiągnąć poprzez modyfikację aktywności fizycznej lub całkowite zaprzestanie treningów na pewien czas. W wielu przypadkach konieczne jest także wprowadzenie zmian w obuwiu, które mogą zmniejszyć nacisk na ścięgno.

Jak wygląda rehabilitacja tendinopatii ścięgna Achillesa?

Rehabilitacja tendinopatii ścięgna Achillesa jest złożona i obejmuje różne formy terapii.

Znaczenie odpowiedniego obciążenia w leczeniu tendinopatii

Tendinopatie wymagają obciążenia do skutecznej rehabilitacji, jednak kluczowe jest, aby odpowiednio dobrać rodzaj i intensywność tego obciążenia. Obciążenie musi być dostosowane do aktualnej zdolności funkcjonalnej ścięgna i stopniowo zwiększane, aby umożliwić adaptację i regenerację.

Etapy progresji obciążenia

Efektywne zarządzanie obciążeniem w rehabilitacji tendinopatii ścięgna Achillesa można podzielić na kilka etapów:

• Izometryczne ćwiczenia – stanowią doskonały punkt wyjścia, pomagając w kontroli bólu i poprawie kontroli mięśniowej. Ćwiczenia izometryczne, wykonywane na poziomie ≥ 75% maksymalnego dobrowolnego skurczu izometrycznego (MVIC), mogą skutecznie zmniejszać dolegliwości bólowe.
• Ćwiczenia z wolnym, ciężkim oporem (HSR) – są kluczowe dla zwiększenia sztywności ścięgna i siły mięśniowej. Przykładowo, wykonywanie około 8 powtórzeń na poziomie 8/10 trudności (pozostawiając dwa powtórzenia „w zapasie”) jest zalecane dla poprawy wytrzymałości mięśniowo-ścięgnistej.
• Ćwiczenia dynamicznych skoków, przeskoków i lądowania – wprowadzana jest, gdy pacjent wymaga przygotowania do bardziej dynamicznych aktywności, takich jak skoki czy szybkie zmiany kierunku.
• Szybsze obciążenia – są kluczowe dla osób powracających do biegania lub innych intensywnych sportów. Mogą obejmować bieganie po schodach, skakanie na skakance oraz ćwiczenia z szybkimi zmianami kierunku.

Wybór odpowiedniego etapu zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz jego zdolności funkcjonalnych. Ważne jest, aby monitorować reakcję ścięgna na obciążenie, zwłaszcza w ciągu 24 godzin po treningu. Jeśli ból nasila się następnego dnia, jest to sygnał, że obciążenie było zbyt duże i należy je zredukować.

Kiedy obciążenie jest zbyt duże?

Ścięgna często reagują poprawą na aktywność, jednak objawy mogą się nasilić dzień po intensywnym treningu. Dlatego kluczowe jest śledzenie symptomów przez 24 godziny po obciążeniu. Jeśli pacjent odczuwa większy ból następnego dnia, należy zmniejszyć intensywność treningów i stopniowo powrócić do obciążeń.

Czego unikać podczas rehabilitacji?

Podczas leczenia tendinopatii ścięgna Achillesa ważne jest unikanie nadmiernych obciążeń ścięgna, zwłaszcza w początkowej fazie rehabilitacji. Należy unikać biegania, skoków oraz innych aktywności, które mogą nasilić objawy. Kluczowe jest także dbanie o prawidłową technikę wykonywania ćwiczeń, aby nie pogorszyć stanu ścięgna.

Jak wygląda powrót do sportu?

Powrót do pełnej aktywności sportowej po tendinopatii ścięgna Achillesa powinien być stopniowy i kontrolowany. Na początku wprowadza się lekkie formy aktywności, takie jak marsze czy jazda na rowerze, stopniowo przechodząc do bardziej intensywnych ćwiczeń, w tym biegania i skakania.

Ważne jest, aby monitorować reakcję ścięgna na obciążenia i w razie potrzeby dostosować intensywność treningów.

Dodatkowe strategie w leczeniu tendinopatii ścięgna Achillesa

Leczenie tendinopatii rzadko przynosi długotrwałe efekty, gdy opiera się wyłącznie na terapii pasywnej, takiej jak masaż, ultradźwięki czy terapia falami uderzeniowymi. Ćwiczenia są niezbędnym elementem terapii, a zabiegi pasywne powinny być traktowane jedynie jako uzupełnienie. Należy również pamiętać, że zmiany patologiczne widoczne na obrazowaniu nie zawsze są związane bezpośrednio z bólem, a odpowiednio dobrane ćwiczenia mogą znacznie poprawić funkcję ścięgna i zmniejszyć dolegliwości.

Podsumowanie

Leczenie tendinopatii ścięgna Achillesa wymaga cierpliwości i odpowiedniego zarządzania obciążeniami. Kluczowe jest stopniowe zwiększanie obciążeń, monitorowanie reakcji ścięgna oraz unikanie całkowitego odpoczynku, który może opóźnić proces rehabilitacji. W Rehability nasi specjaliści, Kacper i Filip, są doskonale zaznajomieni z najnowszymi metodami leczenia tendinopatii ścięgna Achillesa i pomogą Państwu wrócić do pełnej sprawności. Zapraszamy do kontaktu!