WYSIŁKOWE NIETRZYMANIE MOCZU (WNM) – przyczyny, leczenie, fizjoterapia
Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest wynikiem osłabienia mięśni dna miednicy, które nie są w stanie odpowiednio zamknąć cewki moczowej. W efekcie mocz niekontrolowanie wypływa z pęcherza, gdy wzrasta ciśnienie tłoczni brzusznej, co ma miejsce najczęściej podczas czynności takich jak:
- Podbieganie, skoki, wchodzenie po schodach
- Bieganie
- Kaszel, kichanie, wymioty
Strumień moczu podczas mikcji podczas wizyty na toalecie zazwyczaj nie jest silny lub ciągły, jak to ma miejsce w normalnych warunkach.
Przyczyny WNM i czynniki ryzyka:
- Wzmożony wysiłek
- Niewydolność, osłabienie mięśni dna miednicy
- Obniżenie narządów wewnętrznych (np. po przebytych porodach)
- Nadwaga
- Niski poziom estrogenu, zmiany związane z wiekiem podeszłym
- Używki
- Przewlekłe choroby układu oddechowego (ciągły kaszel)
- Operacje, urazy w obrębie miednicy
- Leki na nadciśnienie
- Nieprawidłowe nawyki dnia codziennego i stylu życia
Stopnie WNM:
Stopień I – wyciek moczu przy bardzo dużym i nagłym wysiłku.
Stopień II – wyciek moczu przy umiarkowanym wysiłku (sprzątanie, podbieganie, praca domowa).
Stopień III – wyciek moczu przy lekkim wysiłku, także przy spoczynku czy podczas marszu.
Przy stopniu I i II zalecana jest praca z fizjoterapeutą nad wzmocnieniem mięśni, natomiast w III stopniu często proponowane jest leczenie operacyjne (nie wykluczające stałej pracy nad prawidłowym napięciem i siłą mięśniową).
Fizjoterapia
Fizjoterapeuta uroginekologiczny na wizycie przeprowadza wywiad, badanie z próbą wysiłkową oraz parcia, a także ocenia siłę i jakość skurczu mięśni dna miednicy w celu doboru odpowiedniej terapii. W większości przypadków wzmocnienie mięśni dna miednicy pozwala wyeliminować problem. Przeprowadza także edukację i instruktaż odpowiedniego wykonania skurczu – tak aby wykonywane ćwiczenia przyniosły efekt.
Inne metody: EMG biofeedback (przy braku umiejętności odpowiedniego skurczu), pessary.
Modyfikacja stylu życia
Kluczowym elementem w postępowaniu przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu jest zmiana oraz dostosowanie codziennych nawyków:
- Kaszel i kichanie „przez bok”
- Podnoszenie ciężarów po spięciu, czyli zamknięciu i ustabilizowaniu mięśni dna miednicy (wysiłek na wydechu)
- Zmniejszenie spożycia kofeiny, rzucenie palenia i nadmiernego spożycia alkoholu
- Zapobieganie zaparciom
- Ograniczanie nadmiernego parcia na toalecie; defekacja oraz mikcja w odpowiedniej pozycji i „na luzie”
- Unikania zbyt uciskających ubrań, szczególnie spodni i bielizny
- Regularne ćwiczenia mięśni dna miednicy, nawet po ustąpieniu objawów!
Chirurgia
Zdarza się, że stosowane jest leczenie operacyjne, jednak w czysto wysiłkowej postaci choroby rzadko przynosi ono długotrwały efekt.
***Możliwe jest także występowanie mieszanego typu nietrzymania moczu, gdzie wysiłkowe nietrzymanie moczu współistnieje z naglącymi parciami. Wtedy istotne jest także wprowadzenie modyfikacji nawyków częstości mikcji, prowadzenie tzw. dzienniczka mikcji i treningu pęcherza. Połączenie tych metod terapii przy postaci wysiłkowej może skutecznie zmniejszyć lub usunąć problem.